فقه نکاح – ۱۳۹۷/۰۲/۱۱ خروج از منزل
پخش زنده صوت درس + دریافت صوت و تقریر درس
پخش زنده صوت درس:
متن تقریر درس: ↓↓↓
موضوع: کتاب النکاح/النشوز /حقوق مرد
و لا تخرج من بیتها الا باذنه …او فی عزائه
از دیگر حقوق مرد بر زن این است که از خانه خارج نشود، مگر به اذن شوهرش. از جمله روایت کافی است. سند این روایت از نظر عبدالله بن قاسم حضرمی ضعیف است. ولی صدوق در فقیه همین متن را از محمد بن أبی عمیر از عبدالله بن سنان نقل نموده است که این سند در غایت قوّت است. در این روایت می‌فرماید:
۲۵۳۵۰ ) محمد بن یعقوب ، عن عده من أصحابنا ، عن أحمد بن محمد ، عن أبیه ، عن عبد الله بن القاسم الحضرمی ، عن عبد الله بن سنان ، عن أبی عبد الله ( علیه السلام ) قال : ان رجلا من الأنصار على عهد رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) خرج فی بعض حوائجه فعهد إلى امرأته عهدا ان لا تخرج من بیتها حتى یقدم ، قال : وان أباها قد مرض فبعثت المرأه إلى رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) تستأذنه أن تعوده فقال : لا اجلسی فی بیتک واطیعی زوجک قال : فثقل فأرسلت إلیه ثانیا بذلک فقال : اجلسی فی بیتک وأطیعی زوجک قال : فمات أبوها فبعثت إلیه إن أبی قد مات فتأمرنی ان أصلی علیه فقال : لا ، اجلسی فی بیتک وأطیعی زوجک قال : فدفن الرجل فبعث إلیها رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) : ان الله قد غفر لک ولابیک بطاعتک لزوجک . ورواه الصدوق باسناده عن محمد بن أبی عمیر ، عن عبد الله بن سنان نحوه.
این روایت دلالت بر منع از خروج از خانه در صورت عدم اذن شوهر است. در این روایت مسائل مهمّی ذکر شده است. مضمون روایت سنگین است و به نظر نمی‌آید جای تردیدی در مفاد روایت باشد. اما این مسأله در نظر بعضی از آقایان مورد قبول قرار نگرفته است و می‌فرمایند:
«الظاهر انها قضیه فی واقعه، فهی ناظره الی الوفاء بالعهد لا حقّ الزوج علی زوجته؛ و انبه کان الوفاء بالعهد سببا لغفران ذنوبها و ذنوب ابیها، و الا کان مخالفا لاوامر صله الرحم و المعاشره بالمعروف»[۱]
اولا بحث وفای به عهد با متن روایت همخوانی ندارد. چرا که وفای عهد طرفینی است و از جانب زن عهدی نسبت به مرد نشده است.
ثانیا در این روایت این جمله دو بار تکرار شده است: «اجلسی فی بیتک و أطیعی زوجک».
دو نکته در این روایت هست که این دو نکته فایده عامی دارد. استنباط خود زن از این دستور این بود که حتی در صورت مریض شدن پدر نباید بدون اجازه از خانه خارج شود و به همین دلیل سراغ پیامبر فرستاد. بنابراین خود زن از این جمله اطلاق فهمید؛ اما این مورد نشان می‌دهد که فهم اطلاق برگرفته از عرف و ارتکاز است. خود پیامبر(ص) هم این اطلاق را تأیید نمود.
بنابراین به این روایت می‌توان در بحث اطلاق استدلال نمود.
اساسا تکیه مطلب روی اطاعت زوج است و نه وفای به عهد. و منافات با صله رحم ندارد چون امر شوهر مقدم است.
دیدگاه ها