فقه نکاح – ۱۳۹۷/۰۲/۰۹ حقوق زوجین
پخش زنده صوت درس + دریافت صوت و تقریر درس
پخش زنده صوت درس:
متن تقریر درس: ↓↓↓
موضوع: کتاب النکاح/النشوز /تعریف
مسأله ۱
وهو فی الزوجه خروجها عن طاعه الزوج الواجبه علیها من عدم تمکین نفسها وعدم إزاله المنفرات المضاده للتمتع والالتذاذ بها، بل وترک التنظیف والتزیین مع اقتضاء الزوج لها ، وکذا خروجها من بیته من دون إذنه وغیر ذلک ، ولا یتحقق النشوز بترک طاعته فیما لیس بواجبه علیها ، فلو امتنعت من خدمات البیت وحوائجه التی لا تتعلق بالاستمتاع من الکنس أو الخیاطه أو الطبخ أو غیر ذلک حتى سقی الماء وتمهید الفراش لم یتحقق النشوز.[۱]
خداوند متعال در شرع مقدس اسلام حقوق اجتماعی بسیاری قرار داده است به گونه‌ای که در بعضی از روایات ذکر شده است که مؤمن بر مؤمن ۳۰ حق دارد. حتی در رساله الحقوق امام سجاد حقوق مختلفی مطرح شده است. و اگر در کشوری این حقوق جاری شود، نمونه آرمان‌شهر به صورت عینی خواهد بود. از جمله این حقوق، حقوق خاص بین زن و شوهر است. در ابتدای کتاب النکاح در وسائل در ابواب مقدمات النکاح مسائل بسیاری در رابطه با این حقوق مطرح شده است. در دوره‌ای مرحوم علامه مجلسی این روایات را به زبان فارسی برای عموم نوشتند. اما امروزه متأسفانه تحت تأثیر فرهنگ‌های دیگر قرار گرفتیم.
لسان برخی از این روایت، وعد است و می‌گوید اگر چنین باشد، ثواب دارد یا نتیجه آن بهشت است که دلالت بر ثواب دارد. اما برخی از این روایات دلالت بر وجوب دارد.
در مورد زن‌ها به صورت عام در قرآن ذکر شده است که ﴿و عاشروهنّ بالمعروف﴾.
ایشان وقتی در متن تحریر شروع به بحث می‌کنند می‌فرماید:
ممکن است علت این باشد که حالت عصیانش بیشتر است و لذا بیشتر نیاز به کنترل دارد. و لذا حق بیشتری برای مرد قرار داده است.
و من حقه علیها أن تطیعه و لا تعصیه
در روایات متعدّدی این تعبیر وارد شده است.
از جمله در روایت ۱ باب ۷۹ (معتبره محمد بن مسلم):
( ۲۵۳۰۰ ) محمد بن یعقوب ، عن عده من أصحابنا ، عن أحمد بن محمد ، عن ابن محبوب ، عن مالک بن عطیه ، عن محمد بن مسلم ، عن أبی جعفر ( علیه السلام ) قال : جاءت امرأه إلى النبی (صلى الله علیه وآله ) فقالت : یا رسول الله ، ما حق الزوج على المرأه ؟ فقال له: ان تطیعه ، ولا تعصیه ولا تصدق من بیته إلا باذنه ، ولا تصوم تطوعا الا باذنه ، ولا تمنعه نفسها وان کانت على ظهر قتب، ولا تخرج من بیتها إلا باذنه ، وان خرجت بغیر اذنه لعنتها ملائکه السماء وملائکه الأرض وملائکه الغضب وملائکه الرحمه حتى ترجع إلى بیتها ، قالت : یا رسول الله ، من أعظم الناس حقا على الرجل ؟ قال : والده ( قالت : فمن ) أعظم الناس حقا على المرأه ؟ قال : زوجها ، قالت : فمالی علیه من الحق مثل ماله على ؟ قال : لا ، ولا من کل مأه واحده ، الحدیث .
ورواه الصدوق بإسناده عن الحسن بن محبوب نحوه.[۲]
در روایت دوم همین باب میخوانیم:
( ۲۵۳۰۱ ) وعنهم ، عن أحمد ، عن الجامورانی ، عن ابن أبی حمزه ، عن عمرو بن جبیر العزرمی ، عن أبی عبد الله ( علیه السلام ) قال : جاءت امرأه إلى رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) فقالت یا رسول الله ما حق الزوج على المرأه ؟ فقال : أکثر من ذلک ، قالت : فخبّرنی عن شئ منه، قال : لیس لها أن تصوم إلا باذنه، یعنی تطوعا ولا تخرج من بیتها ( غیر اذنه ) علیها أن تطیب بأطیب وتلبس أحسن ثیابها وتزین بأحسن زینتها وتعرض نفسها علیه غدوه وعشیه ، وأکثر من ذلک حقوقه علیها.
البته سند این روایت به واسطه عمرو بن جبیر تضعیف شده است، چرا که او مجهول است. ابن أبی حمزه هم اگر چه از سران واقفیه است اما عرض کردیم که به نظر می‌رسد روایات او معتبر است. اما در هر حال بحث «أن تطیعه» به صراحت در این روایت ذکر نشده است[۳] .
دیدگاه ها